جرم ریختنی نسوز
جرم ریختنی نسوز یکی از کلیدی‌ترین مواد در صنعت نسوز به‌شمار می‌رود که نقش حیاتی در حفظ پایداری حرارتی تجهیزات در دماهای بالا ایفا می‌کند. این محصول به‌دلیل ساختار غیرشکلی و امکان ریخته‌گری در اشکال مختلف، جایگاه ویژه‌ای در صنایع فولاد، سیمان، پتروشیمی و سرامیک پیدا کرده است. در این مقاله، به‌صورت تخصصی به معرفی، ویژگی‌ها، فرآیند تولید، مزایا، کاربردها و همچنین نکاتی در مورد خرید و قیمت این نوع نسوز خواهیم پرداخت.
تعریف جرم ریختنی نسوز
وقتی صحبت از پوشش‌های مقاوم در برابر حرارت‌های بالا به میان می‌آید، یکی از هوشمندانه‌ترین انتخاب‌ها، جرم ریختنی نسوز است. این محصول در اصل ترکیبی از مواد نسوز دانه‌بندی‌شده مانند آلومینا، سیلیس یا منیزیا به‌همراه چسب‌هایی نظیر سیمان آلومیناتی و افزودنی‌های شیمیایی است که همگی با هم ترکیب می‌شوند تا ماده‌ای شکل‌پذیر، قابل ریخته‌گری و در عین حال بسیار مقاوم در برابر حرارت پدید آورند.
نکته جالب درباره این جرم‌ها آن است که تا پیش از پخت نهایی، به‌صورت خمیر یا دوغاب عمل می‌کنند؛ یعنی می‌توان آن‌ها را داخل قالب‌هایی با اشکال دلخواه ریخت و پس از خشک شدن و پخت در دماهای بالا، به ساختاری بسیار مقاوم و چسبیده تبدیل می‌شوند. این ویژگی آن‌ها را از بسیاری از محصولات شکل‌دار مثل آجرهای نسوز متمایز می‌کند و باعث می‌شود که در پروژه‌هایی با طراحی خاص، انتخاب اول مهندسان باشند.
امروزه این نوع جرم‌ها، بسته به نیاز کاربری، در انواع مختلفی تولید می‌شوند: از نوع کم سیمان و فوق کم سیمان گرفته تا مدل‌های بدون سیمان و عایق. هر یک از این انواع، ویژگی‌های فنی مخصوص به خود را دارند که در ادامه مقاله با آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
ویژگی‌های فنی جرم ریختنی نسوز
یکی از مهم‌ترین دلایلی که جرم ریختنی نسوز را به انتخابی قابل‌اعتماد در صنایع سنگین تبدیل کرده، مجموعه‌ای از ویژگی‌های فنی منحصر به‌فرد آن است.
این ویژگی‌ها، بسته به نوع جرم و ترکیبات به‌کاررفته در آن، می‌توانند متغیر باشند، اما در حالت کلی، انتظار می‌رود که این مواد در برابر دمای بالا، شوک حرارتی، خوردگی شیمیایی و بارهای مکانیکی از خود مقاومت مناسبی نشان دهند. در جدول زیر، مهم‌ترین پارامترهای فنی انواع متداول جرم ریختنی نسوز ارائه شده است:
جدول ۱: مشخصات فنی نمونه‌ای از جرم ریختنی نسوز
| جرم عایق (IC) | جرم بدون سیمان (NCC) | جرم فوق کم سیمان (ULCC) | جرم کم سیمان (LCC) | پارامتر فنی |
| تا ۱۳۵۰ | تا ۱۸۰۰ | ۱۵۰۰–۱۷۵۰ | ۱۴۰۰–۱۷۰۰ | دمای سرویس (°C) |
| ۱۰۰۰–۱۶۰۰ | ۲۵۰۰–۲۸۵۰ | ۲۵۰۰–۲۸۰۰ | ۲۴۰۰–۲۷۰۰ | دانسیته (kg/m³) |
| ۳–۱۰ | ۵۰–۷۵ | ۴۰–۶۰ | ۳۰–۵۰ | مقاومت فشاری در ۱۱۰°C (MPa) |
| متوسط | عالی | بسیار خوب | خوب | مقاومت شوک حرارتی |
| ۰.۳–۰.۵ | ۱.۲–۲.۰ | ۱.۵–۲.۲ | ۱.۵–۲.۵ | هدایت حرارتی (W/m.K در ۱۰۰۰°C) |
| ۳۰–۹۰ | ۱۲۰–۱۸۰ | ۶۰–۹۰ | ۳۰–۶۰ | زمان گیرش اولیه (min) |
| ۱۰–۱۸ | ۲–۵ | ۴–۶ | ۵–۸ | درصد جذب آب |
با نگاهی به جدول، مشخص است که هر نوع جرم متناسب با شرایط عملیاتی خاصی طراحی شده است. برای مثال، در جایی که شوک‌های حرارتی سریع و پی‌در‌پی وجود دارد، استفاده از جرم بدون سیمان با مقاومت بالا در برابر تنش حرارتی توصیه می‌شود. در مقابل، در بخش‌هایی که هدف اصلی کاهش اتلاف انرژی است، جرم‌های عایق با دانسیته پایین گزینه‌ای به‌صرفه و کارآمد به‌حساب می‌آیند.
قابلیت‌ها و عملکرد‌ها
در دنیای پرتنش تجهیزات صنعتی که در معرض دماهای سرسام‌آور، شوک‌های حرارتی ناگهانی و محیط‌های شیمیایی خورنده قرار دارند، تنها موادی می‌توانند دوام بیاورند که هم ساختاری هوشمندانه داشته باشند و هم عملکردی پایدار از خود نشان دهند. جرم ریختنی نسوز دقیقاً یکی از همین مواد است؛ ترکیبی از مهندسی مواد و تجربه صنعتی که قابلیت‌های متعددی را در یک محصول خلاصه کرده است.
یکی از مهم‌ترین توانایی‌های این نوع نسوز، تحمل دمای بسیار بالاست که در برخی نمونه‌ها به بیش از ۱۸۰۰ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. اما این تنها شروع ماجراست. بسیاری از انواع جرم‌های ریختنی، به‌ویژه مدل‌های کم سیمان یا بدون سیمان، دارای ساختاری متراکم با تخلخل کم هستند که باعث می‌شود مقاومت آن‌ها در برابر نفوذ مذاب یا گازهای خورنده بسیار بالا باشد.
از دیگر ویژگی‌های عملکردی قابل‌توجه می‌توان به مقاومت مکانیکی مناسب در برابر فشارهای استاتیکی و دینامیکی اشاره کرد؛ ویژگی‌ای که در بخش‌هایی مثل بدنه کوره‌های قوس الکتریکی، تاندیش‌های ریخته‌گری یا بوته‌های القایی حیاتی است. افزون بر آن، این جرم‌ها در برابر سایش ناشی از حرکت مواد مذاب یا ذرات جامد نیز عملکرد مطلوبی از خود نشان می‌دهند.
همچنین، یکی از مزیت‌های کلیدی جرم ریختنی، انعطاف در شکل‌دهی و امکان اجرا در محل است. برخلاف آجرهای پیش‌ساخته، این جرم‌ها پس از آماده‌سازی می‌توانند مستقیماً در داخل قالب‌های خاص یا در سازه‌هایی با هندسه‌های پیچیده اجرا شوند. این ویژگی به مهندسان اجازه می‌دهد پوشش‌هایی بدون درز و با چسبندگی بالا به بدنه فلزی یا نسوزهای زیرین ایجاد کنند که مانع نفوذ حرارت یا مواد خورنده می‌شود.
در مجموع، ترکیب مقاومت بالا، شکل‌پذیری آسان، و دوام طولانی‌مدت باعث شده تا جرم ریختنی نسوز به انتخابی هوشمندانه برای بسیاری از واحدهای صنعتی تبدیل شود که هم بهره‌وری و هم ایمنی فرآیندها را ارتقا می‌دهند.
فرآیند تولید جرم ریختنی نسوز
تولید یک جرم ریختنی نسوز، فراتر از یک فرآیند ساده ترکیب مواد است؛ این کار تلفیقی از دانش مهندسی مواد، طراحی صنعتی و کنترل دقیق شرایط فرآوری به‌شمار می‌رود. آنچه در نهایت به‌صورت پودر آماده مصرف در کیسه‌های ۲۵ یا ۵۰ کیلویی به دست مشتری می‌رسد، حاصل چند مرحله دقیق و به‌هم‌پیوسته است که در ادامه شرح داده می‌شود.
۱. انتخاب مواد اولیه با خلوص بالا
در اولین گام، ترکیبات پایه نظیر آلومینا، منیزیا، بوکسیت یا سیلیس بسته به نوع جرم انتخاب می‌شوند. این مواد باید از نظر شیمیایی پایدار، دانه‌بندی دقیق و فاقد ناخالصی‌های مخرب مانند قلیاها یا اکسید آهن باشند. برخی از تولیدکنندگان ممتاز مانند Harbison-Walker یا Resco Products، حتی از آلومینای کلسینه شده یا فیوزد برای بهبود کیفیت بهره می‌برندHandbook of Idustrial R….
۲. دانه‌بندی و آماده‌سازی گرانول‌ها
مواد خام طی آسیاب و الک دقیق به دانه‌های مختلف تقسیم می‌شوند تا منحنی دانه‌بندی مورد نظر حاصل شود. اهمیت این مرحله در آن است که پایداری مکانیکی، میزان تخلخل، و مقاومت حرارتی نهایی جرم تا حد زیادی به توزیع دقیق اندازه ذرات وابسته استFundamentals of Refract….
۳. افزودن چسب‌ها و مواد روان‌ساز
در این مرحله، بسته به نوع جرم، مقادیری از سیمان آلومیناتی (در نوع کم یا زیاد)، چسب فسفاتی، سیلیکا کلوئیدی یا مواد پلیمری افزوده می‌شود. همچنین برای بهبود کارایی اجرا، روان‌سازهایی مانند پلی‌کربوکسیلات‌ها، کربوکسی متیل سلولز (CMC) یا افزودنی‌های دیرگیر‌کننده نیز وارد ترکیب می‌شوند.
۴. اختلاط و همگن‌سازی نهایی
همه‌ی ترکیبات در دستگاه‌های مخصوص مانند ریبون‌میکسر یا میکسرهای دو محوره، با دقت بالا ترکیب می‌شوند. کنترل دقیق رطوبت نسبی محیط و دمای مخلوط در این مرحله اهمیت زیادی دارد، چراکه بر عملکرد نهایی جرم در محل اجرا اثر مستقیم دارد.
۵. بسته‌بندی و کنترل کیفیت
در نهایت، محصول آماده در کیسه‌هایی با وزن مشخص بسته‌بندی شده و قبل از عرضه، تحت آزمایش‌هایی نظیر تعیین درصد رطوبت، روانی (flow value)، زمان گیرش و انبساط حرارتی قرار می‌گیرد. نمونه‌هایی از هر بچ تولید برای تست‌های پخت (at 110°C, 815°C, 1500°C) و کنترل پایداری حجمی در دماهای بالا آرشیو می‌شوند.
این فرآیند دقیق و مهندسی‌شده است که به جرم ریختنی نسوز اجازه می‌دهد در میدان‌های نبرد حرارتی و شیمیایی صنعت، با اطمینان بالا عملکرد خود را حفظ کند.
مزایا و معایب جرم ریختنی نسوز
جرم ریختنی نسوز به‌عنوان یک راهکار انعطاف‌پذیر در مهندسی حرارتی، ترکیبی از مزایای ساختاری و اجرایی را در خود جای داده است؛ اما مانند هر تکنولوژی صنعتی دیگر، بدون نقاط ضعف هم نیست. درک درست این مزایا و معایب، راه را برای انتخابی دقیق و اقتصادی هموار می‌کند.
از مهم‌ترین مزایای این محصول می‌توان به شکل‌پذیری بالا اشاره کرد. برخلاف آجرهای پیش‌ساخته که نیاز به برش، چیدمان، و گاهی اوقات هم اتصالات زیاد دارند، جرم ریختنی می‌تواند در محل و با قالب‌گیری دقیق، شکل دلخواه را به خود بگیرد. این ویژگی در تجهیزاتی با هندسه پیچیده یا نقاطی با دسترسی دشوار، بسیار ارزشمند است.
همچنین، نصب جرم ریختنی معمولاً نیاز به نیروی تخصصی کمتری نسبت به آجرکاری دارد و در صورت اجرای صحیح، سطحی یکپارچه و بدون درز ایجاد می‌کند؛ سطحی که در برابر نفوذ مذاب، گاز و مواد خورنده عملکرد بهتری دارد. همین موضوع باعث کاهش نقاط ضعیف و افزایش طول عمر لایه نسوز در برابر شوک‌های حرارتی و خوردگی می‌شود.
از نظر هزینه نیز، در بسیاری از موارد، جرم ریختنی نسوز ارزان‌تر از آجرهای نسوز مشابه است؛ به‌ویژه وقتی در نظر بگیریم که هزینه حمل، برش، دورریز و نیروی ماهر در آجرکاری می‌تواند عدد نهایی پروژه را افزایش دهد.
با این حال، این ماده بدون ایراد نیست. مهم‌ترین چالش مربوط به زمان خشک‌سازی و پخت است. اگر این فرآیند به‌درستی انجام نشود—مثلاً با سرعت زیاد یا تحت شرایط رطوبتی نامناسب—جرم دچار ترک‌خوردگی، کاهش چسبندگی یا حتی انفجار حرارتی (spalling) می‌شود. در نتیجه، اجرای صحیح آن نیازمند نظارت دقیق و گاهی تجهیزات گرمایشی خاص است.
نکته دیگر این است که برخی از جرم‌های ریختنی، به‌ویژه نوع کم سیمان یا بدون سیمان، حساسیت بالایی نسبت به نسبت آب به ماده خشک دارند. هرگونه انحراف از دستورالعمل اختلاط، می‌تواند خواص نهایی ماده را تحت تأثیر قرار دهد و از کیفیت آن بکاهد.
در نهایت، انتخاب بین جرم ریختنی و سایر محصولات نسوز، بستگی به شرایط کاربری، هندسه تجهیز، بودجه پروژه و مهارت تیم اجرایی دارد. اما در بسیاری از کاربردها، مزایای چندمنظوره، اقتصادی و ساختاری جرم ریختنی نسوز، آن را به انتخابی برتر در میان گزینه‌های موجود تبدیل می‌کند.
کاربردهای جرم ریختنی نسوز
اگر بخواهیم بفهمیم چرا جرم ریختنی نسوز تا این حد در صنعت محبوب شده، باید رد آن را در دل کارخانه‌هایی جست‌وجو کنیم که با دماهای خشن، مواد مذاب و گازهای مهاجم دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این ماده در واقع، همان لایه محافظی است که سکوت می‌کند اما زیر شدیدترین فشارها و حرارت‌ها، بار اصلی را به دوش می‌کشد.
در صنعت فولاد، جرم‌های ریختنی در بخش‌هایی چون جداره داخلی پاتیل‌های مذاب، کوره‌های قوس الکتریکی (EAF)، تاندیش‌های ریخته‌گری مداوم و لنس‌های تزریق گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نقاط به‌شدت در معرض شوک حرارتی، خوردگی سرباره‌ای و فرسایش مکانیکی هستند و جرم ریختنی، به‌ویژه نوع کم سیمان و بدون سیمان، در این شرایط عملکردی قابل اتکا دارد.
در صنعت سیمان، این جرم‌ها برای پوشش نواحی تحت سایش شدید یا تغییرات دمایی در کوره‌های دوار، کولرهای کلینکر، کانال‌های گاز داغ و سیکلون‌ها به کار می‌روند. سرعت نصب بالا، توانایی شکل‌دهی در محل و مقاومت در برابر اسیدهای ناشی از احتراق، مزیت مهمی در این صنعت محسوب می‌شود.
صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها نیز کاربران حرفه‌ای جرم ریختنی هستند. این مواد در راکتورها، کوره‌های حرارتی، واحدهای ریفرمینگ و بخش‌هایی از ریژنراتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ جایی که دما به ۱۴۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و محیط سرشار از بخارات خورنده و گازهای احیایی است. جرم‌های حاوی منیزیا-کروم یا سیلیس بالا، در این بخش‌ها عملکرد مطلوبی دارند.
در کارخانه‌های تولید سرامیک و شیشه نیز، جرم‌های عایق و با دانسیته پایین برای پوشش دیواره‌های کوره‌های پخت کاربرد دارند. این جرم‌ها نه‌تنها نقش عایق حرارتی دارند، بلکه باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی در مصرف انرژی می‌شوند.
حتی در صنایع نوین‌تر مانند بازیافت زباله‌های صنعتی، کوره‌های سوزاندن زباله، نیروگاه‌های زغال‌سوز و سیستم‌های تبدیل زیست‌توده به انرژی نیز از جرم ریختنی نسوز برای پوشش‌های داخلی استفاده می‌شود؛ به‌ویژه در بخش‌هایی که خوردگی شیمیایی شدید و شوک حرارتی در کنار هم حضور دارند.
در مجموع، هر جا که حرارت بالا، خوردگی، شوک حرارتی و نیاز به پوشش یکپارچه وجود داشته باشد، جرم ریختنی نسوز با انعطاف و پایداری مثال‌زدنی خود، وارد میدان می‌شود و ایمنی و بازده تجهیزات را تضمین می‌کند.
مقایسه جرم ریختنی نسوز با محصولات مشابه
در صنعت نسوز، یکی از متداول‌ترین دوگانه‌هایی که همواره مورد بررسی مهندسان و متخصصان تعمیرات است، آجر نسوز در برابر جرم ریختنی نسوز است. هر دو این محصولات برای مقاومت در برابر دمای بالا و شرایط خورنده طراحی شده‌اند، اما تفاوت‌های بنیادینی در ساختار، اجرا و عملکرد دارند که بسته به نوع کاربرد، می‌تواند تصمیم نهایی را تغییر دهد.
از نظر ساختار، آجر نسوز به‌صورت قالب‌گیری‌شده، پخته‌شده و به‌صورت بلوک‌هایی با ابعاد مشخص تولید می‌شود. این موضوع به معنای دقت بالا در اندازه و امکان طراحی ساختارهای منظم است، اما در مقابل محدودیت‌هایی در انطباق با سطوح پیچیده یا منحنی دارد. از سوی دیگر، جرم ریختنی نسوز به‌صورت پودر خشک یا خمیر نیمه‌مرطوب عرضه می‌شود که پس از ریخته‌گری یا تَرمی در محل مورد نظر شکل می‌گیرد و پخته می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود در محیط‌هایی با هندسه غیرمنظم یا دسترسی محدود، نصب آسان‌تر و پوششی یکپارچه و بدون درز فراهم شود.
در بُعد فنی نیز، جرم‌های ریختنی (به‌ویژه نوع کم سیمان و بدون سیمان) معمولاً مقاومت بیشتری در برابر شوک‌های حرارتی، خوردگی سرباره، و نفوذ گاز دارند. آجرهای سنتی ممکن است در درزها و اتصالات خود نقاط ضعف ایجاد کنند که مستعد نفوذ مذاب یا ترک‌خوردگی هستند. همچنین، نصب آجرها زمان‌برتر و نیازمند نیروی ماهر و تخصصی‌تری است، در حالی که اجرای جرم ریختنی با تجهیزات ساده‌تری مانند قالب، ویبراتور یا نازل گانینگ قابل انجام است.
از منظر اقتصادی نیز، گرچه ممکن است قیمت هر واحد آجر کمتر از جرم ریختنی به‌نظر برسد، اما با احتساب هزینه‌های نصب، برش، اتلاف، انبارداری و نیروی انسانی، جرم ریختنی در بسیاری از پروژه‌ها هزینه نهایی پایین‌تری دارد. در کاربردهایی مانند تعمیرات اضطراری یا پوشش نواحی داخلی با دسترسی محدود، استفاده از جرم‌های ریختنی می‌تواند زمان توقف خط تولید را نیز به‌شدت کاهش دهد.
البته باید توجه داشت که آجرهای نسوز در برخی کاربردهای خاص، مانند دیواره‌های صاف و پر تکرار با بار مکانیکی بالا، همچنان گزینه‌ای قابل‌اعتماد محسوب می‌شوند و مقاومت فشاری اولیه بالاتری ارائه می‌دهند.
در نهایت، انتخاب بین این دو محصول وابسته به شرایط عملیاتی، نوع فرآیند، هندسه محل نصب، زمان در دسترس، و بودجه پروژه است. اما در بسیاری از پروژه‌های مدرن، ترکیب مزایای ساختاری، عملکردی و اجرایی باعث شده جرم ریختنی نسوز در رقابت با آجرهای سنتی، گوی سبقت را برباید.
مطالعات موردی جرم ریختنی نسوز
در دنیای صنعتی امروز، تصمیم‌گیری درباره انتخاب یک ماده نسوز فقط بر اساس داده‌های تئوری نیست، بلکه نتایج واقعی در میدان عمل تعیین‌کننده‌اند. خوشبختانه جرم ریختنی نسوز بارها و بارها در پروژه‌های بین‌المللی خود را اثبات کرده است. در ادامه چند نمونه معتبر از کاربرد موفق این ماده را مرور می‌کنیم:
در واحد ذوب شرکت POSCO در کره جنوبی—که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان است—در سال‌های اخیر برای افزایش طول عمر تاندیش‌های ریخته‌گری، از جرم‌های فوق کم سیمان (ULCC) استفاده شده است. طبق گزارش‌های فنی منتشر شده در مجلات بین‌المللی مانند Iron & Steel Technology Journal، استفاده از این جرم‌ها موجب کاهش میزان خوردگی جداره، افزایش یکپارچگی ساختاری، و افزایش دوره‌های تعویض تا بیش از ۲۵٪ شده است. این به معنای کاهش توقف خط و صرفه‌جویی قابل‌توجه در هزینه‌های نگهداری است.
در پروژه‌ای دیگر، شرکت ArcelorMittal در اروپا که در کوره‌های قوس الکتریکی خود همواره با شوک حرارتی مکرر و خوردگی سرباره قلیایی مواجه بود، از جرم‌های بدون سیمان حاوی منیزیا استفاده کرد. به گفته متخصصان فنی این شرکت، این تغییر باعث شد نرخ سایش جداره تا ۳۰٪ کاهش یابد و هم‌زمان سرعت اجرای نسوزکاری افزایش یابد؛ چراکه این جرم‌ها بدون نیاز به پخت کامل، فقط با عملیات خشک‌سازی سریع به مقاومت عملیاتی می‌رسیدند.
در حوزه انرژی نیز، نیروگاه زباله‌سوز Hitachi Zosen Inova در سوئیس، در بخش دیواره‌های اتاق احتراق که در معرض دماهای متغیر، بخارات کلردار و خاکسترهای ساینده قرار دارد، از جرم‌های عایق سبک سیلیسی استفاده کرده است. به‌گفته‌ی مسئولان نگهداری، این انتخاب باعث افزایش بازده عایق‌کاری تا ۱۵٪ و کاهش محسوس در نفوذ گازها به لایه زیرین شده است.
این مثال‌ها تنها بخشی از کاربردهای موفق جرم ریختنی نسوز در شرایط گوناگون صنعتی هستند. از آلومینیوم و فولاد گرفته تا زباله‌سوزی و پتروشیمی، این مواد ثابت کرده‌اند که اگر به‌درستی انتخاب و اجرا شوند، نه‌تنها قابل اتکا بلکه اقتصادی هم هستند.
جمع‌بندی
با توجه به تنوع بالای جرم ریختنی نسوز از نظر ترکیب شیمیایی، عملکرد، و نوع کاربرد (مانند جرم‌های کم سیمان، بدون سیمان، عایق و ضد سایش)، قیمت این محصولات نیز بازه‌ای متغیر دارد. در بازار بین‌المللی، فاکتورهایی مانند درصد آلومینا، نوع بایندر (مانند سیمان آلومیناتی یا پیوند فسفاتی)، اندازه ذرات، کشور مبدأ تولید، و مقاومت در برابر شوک حرارتی، نقش کلیدی در تعیین قیمت نهایی ایفا می‌کنند.
به‌طور معمول، قیمت جرم ریختنی نسوز با کیفیت بالا و حاوی آلومینای بیش از ۸۰ درصد (High Alumina Castables) بین ۴۵۰ تا ۹۵۰ دلار در هر تن در بازارهای جهانی گزارش شده است. برای محصولات خاص مانند جرم‌های بدون سیمان یا با فیبر فلزی تقویت‌شده، این رقم می‌تواند از مرز ۱۱۰۰ دلار نیز عبور کند.
در بازار ایران نیز، بسته به شرکت عرضه‌کننده، کیفیت مواد اولیه، و میزان خدمات مهندسی (نظیر طراحی و نصب)، قیمت‌ها متغیر است و برای اطلاعات دقیق باید استعلام مستقیم از تامین‌کننده معتبر صورت گیرد.
برای دریافت لیست قیمت به‌روز، مشاوره تخصصی، یا ثبت سفارش، می‌توانید با کارشناسان فروش شرکت دیرگداز اهواز تماس حاصل فرمایید یا از طریق وب‌سایت رسمی فرم درخواست پیش‌فاکتور را تکمیل نمایید.
